Co to jest diastema i czy trzeba ją usunąć?

Choć nie każdy może wiedzieć, co oznacza termin „diastema”, na pewno niejednokrotnie spotkał się z tą przypadłością. Dość powszechna u dzieci, zdarza się również u dorosłych i jest czasami odbierana jako defekt, a czasami wręcz przeciwnie – jako atut i element dodający uroku. Z tego powodu leczenie diastemy jest sprawą indywidualną, jednak jej powstanie może również wiązać się z niebezpiecznymi chorobami. Co to jest diastema i czy trzeba ją usunąć – o tym w poniższym artykule.

Diastema – co to jest?

Diastema to po prostu szczelina między zębami. Mówimy o diastemie, kiedy taka szpara jest większa niż 0,5 mm. Stan ten może powstać między dowolnymi zębami, ale najbardziej jest zauważalny między górnymi przednimi zębami, i dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Diastema u dzieci często pojawia się w uzębieniu mlecznym, ale może zniknąć po wyrośnięciu zębów stałych, natomiast u dorosłych nie ustępuje samoistnie.

W zależności od tego, jak ustawione są względem siebie poszczególne elementy zębów, wyróżniamy trzy typy diastemy:

• diastemę równoległą – kiedy rozsunięte zęby są ustawione równolegle do siebie,
• diastemę rozbieżną – kiedy dolne końcówki zębów są rozsunięte, a korzenie zbliżone do siebie,
• diastemę zbieżną – kiedy korony zęba są nachylone do siebie, a korzenie rozsunięte.

Z kolei ze względu na przyczynę powstania diastemy wyróżniamy następujące jej rodzaje:

• fizjologiczna – występuje u dzieci zwykle między 7. a 9. rokiem życia, kiedy wyżynają się zęby sieczne boczne stałe. Zwykle przerwa między zębami nie przekracza 2 mm i nie wymaga leczenia stomatologicznego.
• prawdziwa – powstaje z powodu przerostu wędzidełka wargi, zgryzu urazowego lub braków zębowych,
• rzekoma – jest wynikiem braku siekaczy bocznych, zmniejszeniem ich rozmiaru lub występowaniem dodatkowego zęba,

Przyczyny diastemy

Nie ma jednej przyczyny powstawania diastemy. Stan ten może wynikać z wielu czynników lub chorób.

Wielkość zębów w stosunku do wielkości kości szczęki

Dzieje się tak w przypadku, gdy zęby danej osoby są zbyt małe w stosunku do wielkości kości szczęki. Wielkość kości szczęki i zębów może być uwarunkowana genetycznie. Dlatego diastemy mogą pojawiać się w rodzinach z pokolenia na pokolenie.

Powiększone wędzidełko wargowe

Wędzidełko wargowe to tkanka rozciągająca się od wewnętrznej strony górnej wargi do dziąsła nad górnymi przednimi zębami. Jeśli ta tkanka jest szczególnie duża, może spowodować powstanie szczeliny między tymi zębami.

Przeczytaj: Laserowe podcinanie wędzidełka – gdzie i do kogo zgłosić się na zabieg?

Brakujące lub niewymiarowe zęby

Diastema może rozwinąć się wskutek braku niektórych zębów lub z powodu ich mniejszych rozmiarów względem innych zębów. Często dotyczy to górnych siekaczy bocznych — jeśli ich brakuje lub są one stosunkowo małe, może powstać luka między dwoma przednimi zębami.

Nieprawidłowe zachowania i nawyki 

Ssanie kciuka, ssanie warg, wpychanie języka i podobne nawyki mogą wywierać nacisk na przednie zęby, popychając je do przodu. Z czasem może powstać diastema. Podobny efekt może spowodować kolczyk w języku lub na wardze – jego notoryczne wtłaczanie między zęby także może spowodować powstanie szpary.

Nieprawidłowy odruch połykania

Kiedy odruch połykania przebiega prawidłowo, język naciska na podniebienie. W przypadku zaburzeń język może naciskać na przednie zęby, które z czasem mogą się rozsunąć, powodując powstanie luki.

Utrata zębów mlecznych

U dzieci mogą rozwijać się tymczasowe diastemy, gdy wypadną im zęby mleczne. Kiedy pojawiają się zęby stałe, luki zazwyczaj się zamykają. Leczenie nie jest konieczne, bo jest to zjawisko normalne.

Choroby przyzębia i nowotwory

Jeśli diastema pojawia się nagle i stan ten postępuje, może świadczyć o chorobie przyzębia w zaawansowanej formie. Objawem jest właśnie migracja zębów w skutek uszkodzenia w wyniku stanu zapalnego kości podtrzymującej zęby. W efekcie zęby mogą się poluzować i pojawiają się luki. Powiększająca się diastema może również być objawem nowotworu jamy ustnej.

Leczenie diastemy

U podstaw decyzji o leczeniu diastemy leży przyczyna jej powstania. Jeśli podłożem diastemy są choroby, najlepiej jak najszybciej zgłosić się do stomatologa. Jeśli leczenie nie jest konieczne z medycznego punktu widzenia, ale dana osoba chce wypełnić szparę ze względów estetycznych, nasz dentysta może pomóc w wyborze najlepszego rozwiązania. Oto najczęściej stosowane metody likwidacji diastemy:

Aparat ortodontyczny

Leczenie ortodontyczne jest dość powszechnym i najskuteczniejszym sposobem leczenia diastemy. Aparaty ortodontyczne mają druty i zamki, które wywierają nacisk na zęby i powoli łączą je ze sobą, usuwając szparę. Dzięki regularnemu noszeniu aparatu można osiągnąć najlepszy i najbardziej trwały efekt w postaci braku szpar i równych zębów.

Licówki lub bonding

Jeśli przyczyną powstania diastemy są małe zęby, metodą jej usunięcia mogą być licówki. Jest to dość inwazyjny sposób – stomatolog zakłada cienkie, porcelanowe płytki na zeszlifowane zęby – jednak efekt jest trwały i może się utrzymać nawet 15 lat.

Z kolei bonding jest metodą odwracalną, szybką i łatwą. Szparę likwiduje się za pomocą specjalnego kompozytu, nakładając go podobnie jak plombę. Zabieg można wykonać w ciągu jednej wizyty i dowolnie modyfikować kształt i wielkość wypełnienia.

Implanty dentystyczne lub most

Jeśli szpara między zębami powstała z powodu braku zębów, być może będzie potrzeba wykonania bardziej rozległych prac dentystycznych, takich jak implanty stomatologiczne lub mosty dentystyczne. Wszczepianie implantów dentystycznych polega na wprowadzeniu metalowych śrub do kości szczęki i zamocowaniu zastępczych zębów. Most dentystyczny to sztuczny ząb utrzymywany na miejscu przez konstrukcję, którą przyczepia się do zębów po obu stronach luki.

Zabieg podcięcia węzidełka

Gdy diastema wynika z przerośniętego wędzidełka wargowego, dentysta może zalecić wycięcie wędzidełka, czyli zabieg usunięcia nadmiaru tkanki. Starsze dzieci i dorośli mogą po takim zabiegu wymagać aparatów ortodontycznych lub innego leczenia, aby zamknąć powstałą lukę. U młodszych dzieci przestrzeń może się zamknąć sama.

Leczenie chorób dziąseł

Kiedy przyczyną powstania szpar między zębami jest choroba dziąseł, konieczne jest leczenie w celu zatrzymania infekcji, która może wiązać się z powikłaniami, takimi jak utrata zębów. Leczenie może obejmować usuwanie kamienia nazębnego z dziąseł. Skaling – jeden z elementów higienizacji zębów – usuwa bakterie powodujące infekcję. Ponadto pomocne mogą być miejscowe lub doustne antybiotyki. W niektórych przypadkach konieczna może być operacja usunięcia głębokiego kamienia nazębnego spod dziąseł. Gdy dziąsła będą znowu zdrowe, a infekcja zastopowana, dentysta w celu zamknięcia szpary między zębami może zastosować jeden z wcześniej wymienionych zabiegów.

Zapobieganie powstawaniu diastemy

Zapobieżenie wszystkim przypadkom diastemy nie jest możliwe, ale jeśli przyczyną są choroby dziąseł lub nawyki, zachowanie dobrej higieny jamy ustnej i zmiana niektórych zachowań może w tej kwestii pomóc. Wśród najważniejszych wytycznych zmniejszających ryzyko powstania szpary między zębami jest:

• mycie zębów dwa razy dziennie,
• codzienne nitkowanie zębów,
• regularne wizyty kontrolne u dentysty (umów wizytę w naszym gabinecie),
• higienizacja zębów co 6 miesięcy,
• unikanie ssania kciuka,
• korygowanie nieprawidłowych odruchów połykania.

Warto wspomnieć, że choć diastema jest uważana za atut urody i niektóre gwiazdy dumnie prezentują swoje uśmiechy z charakterystyczną szparą, stomatolodzy ostrzegają, że może być ona przyczyną powstawania wad zgryzu, chorób dziąseł i przyzębia, może również wiązać się z zaburzeniami wymowy i seplenieniem.