Wady zgryzu – rodzaje, przyczyny i leczenie

Coraz więcej osób obecnie przykłada wagę do estetyki swojego uzębienia. Piękny, biały uśmiech jest marzeniem większości z nas! Istotne w jego osiągnięciu jest jednak poprawne ustawienie zębów w łuku. Niestety, niezwykle często spotyka się tu wiele nieprawidłowości, takich jak zbyt doprzednie lub dotylne wychylenia zębów, rotacje czy nieprawidłowe lokalizacje. Problemy te określa się jako wady zgryzu.

Co to jest wada zgryzu?

Według profesjonalnej definicji, za wadę zgryzu uznaje się wszelkie odchylenia od normy biologicznej. Nieprawidłowości mogą dotyczyć zarówno zębów jak i układu kostnego, a także ich wzajemnych relacji pomiędzy sobą.

Wady zgryzu – przyczyny

Wyróżniamy dwie podstawowe przyczyny powstawania wad zgryzu : wrodzone oraz nabyte.

Wady wrodzone w obrębie układu stomatognatycznego mogą powstawać już podczas okresu ciąży, w trakcie rozwoju prenatalnego. Defekty genetyczne czy przebyte w tym okresie przez ciężarną choroby, mogą w znacznym stopniu przyczynić się do wystąpienia u dziecka wielu nieprawidłowości zębowych lub kostnych.

Za wady nabyte uznaje się wszelkie nieprawidłowości, do których rozwoju doszło po narodzinach dziecka. Zalicza się do nich nieprawidłowe wyrzynanie zębów oraz ich niepoprawne ustawienie w obrębie łuku zębowego, braki zębowe i defekty zębowe związane z procesem próchnicowym.

Rodzaje wad zgryzu

Tyłozgryzy

Tyłozgryzy to najczęściej występujące wady zgryzu. Charakteryzuje je dotylna relacja łuku dolnego wobec łuku górnego. W większości przypadków sieczne zęby górne nie mają kontaktu z ich dolnymi odpowiednikami. Dodatkowo górne siekacze mogą być wychylone, czyli pochylone do przodu, lub przechylone, czyli pochylone do tyłu. Wadzie może też towarzyszyć niepoprawne ustawienie bródki, objawiające się jej cofnięciem. Bardzo podobna sytuacja ma miejsce w obrębie wargi dolnej, która również ustawiona jest dotylnie. Osoby, które borykają się z wadą tyłozgryzu, mają często kłopoty z wymową określonych głosek lub z pospolicie nazywanym „seplenieniem”.

Przodozgryzy

Przodozgryzy są wadami znacznie rzadszymi niż tyłozgryzy – dotykają one zaledwie 1% całej populacji. Widoczne są one jako nadmierne wysunięcie doprzednie łuku dolnego lub całej żuchwy. Dolne zęby są ustawione przed ich górnymi odpowiednikami. Podobnie jak w przypadku tyłozgryzów, wada dotyka także bródki i wargi dolnej. W tym przypadku są one jednak ustawione w sposób doprzedni. Pacjenci borykający się z przodozgryzem dotknięci są w znacznej większości przypadków wadą wymowy.

Zgryz otwarty

Wada ta charakteryzuje się obecnością szpary niedogryzowej w obrębie zębów. Oznacza to, że górne zęby pozbawione są kontaktu z zębami dolnymi. Pacjenci dotknięci zgryzem otwartym borykają się także ze zmianami funkcjonalnymi, takimi jak utrudnione odgryzanie kęsów pokarmowych lub żucie. Zgryzowi otwartemu mogą towarzyszyć też zmiany w rysach twarzy. Zauważalne są one wówczas, gdy wada występuje w obrębie zębów bocznych. Jeśli dotyka ona obszaru przedniego uzębienia, zwykle rysy twarzy zostają niezmienione. Warto zaznaczyć, że zgryz otwarty jest często bezpośrednio związany z obecnością szkodliwych nawyków w okresie dzieciństwa. Należy do nich między innymi przedłużone ssanie smoczka lub butelki, a także ssanie palca.

Zgryz głęboki

Zgryz głęboki charakteryzuje się zwiększeniem nagryzu pionowego zębów siecznych. Oznacza to, że przednie zęby szczęki zbyt bardzo zachodzą swoją powierzchnią na powierzchnię zębów przednich dolnych. Zwykle wadzie tej towarzyszy nadmierne napięcie wargi dolnej i górnej. W przypadku zgryzów głębokich konieczne jest natychmiastowe wdrożenie leczenia. Wada ta bardzo szybko prowadzi do destrukcji tkanek zębów, spowodowanej ich nadmiernym ścieraniem, a także przyczynia się do rozwoju problemów z przyzębiem.

Zgryz przewieszony

Podstawowym objawem tej wady jest nadmierne doprzednie wysunięcie górnych zębów przedtrzonowych, trzonowych, lub obu tych grup. Podniebienne powierzchnie górnych zębów bocznych są w bezpośrednim kontakcie z powierzchniami przedsionkowymi zębów bocznych dolnych. Podstawą do tego, aby rozwinął się ten typ wady, jest nadmiernie poszerzony łuk zębowy górny (nadmierny rozwój szczęki) lub niewystarczająco rozwinięty łuk dolny (niedorozwój żuchwy). Wada ta ogranicza ruchy doprzednie i doboczne żuchwy. U dzieci dotkniętych zgryzem przewieszonym może dojść do zahamowania wzrostu i rozwoju żuchwy.

Zgryz krzyżowy

Zgryz krzyżowy jest drugą co do częstości wadą zębową. Charakteryzuje się on zachodzeniem części zębów dolnych na zęby górne. U osób dotkniętych tą wadą często obserwuje się przesunięcie linii pośrodkowej i asymetrię w obrębie warg. Dodatkowo zaburzenie może przyczyniać się do ograniczenia bocznych ruchów żuchwy.

Skutki wad zgryzu

Skutki wad zgryzu u dzieci :

• zwiększone ryzyko rozwoju choroby próchnicowej,
• nadmierne uszkodzenia twardych tkanek zębów,
• zwiększone ryzyko rozwoju stanów zapalnych dziąseł,
• odsłanianie się szyjek zębowych,
• nieprawidłowości w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych,
• zwiększone ryzyko urazów zębów,
• wady wymowy, 
• nieprawidłowy rozwój uzębienia stałego,
• obniżenie samooceny.

Skutki wad zgryzu u dorosłych :

• zwiększone ryzyko rozwoju choroby próchnicowej,
• zwiększone ryzyko rozwoju chorób przyzębia,
• skłonność do nadmiernego odkładania się kamienia nazębnego,
• ryzyko rozwoju wad w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego
• tendencja do rozwoju bruksizmu,
• szybsza utrata tkanek twardych zębów
• nadmierna utrata tkanek twardych zębów
• utrudnione utrzymanie optymalnej higieny jamy ustnej

Warto zaznaczyć, że wady zgryzu bardzo często przyczyniają się do obniżenia samooceny. Osoby, które się borykają z tym problemem, są często niedowartościowane, mają obniżone poczucie własnej wartości, uważają się często za mniej atrakcyjne.

Dlatego też bardzo istotne jest indywidualne podejście do każdego pacjenta. Lekarz podczas wywiadu powinien dobrać odpowiednie leczenie, które nie tylko wpłynie na poprawę uśmiechu, ale także da pacjentowi szansę na pokochanie samego siebie.

Profilaktyka wad zgryzu

Profilaktyka wad zgryzu obejmuje szereg działań, które wdrożone powinny zostać w okresie dziecięcym. Mają one na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia wad zgryzu w późniejszym okresie. Jest to:

• odpowiednie ułożenie niemowląt podczas snu – niemowlaki do spania powinny być układane na plecach, a ich głowa powinna spoczywać na płaskiej poduszce. Kierując się wyborem materaca, warto sprawdzić stopień twardości;
• odpowiednie ułożenie niemowląt podczas karmienia – warto zwrócić uwagę na to, by niemowlę podczas karmienia nie leżało poziomo. Pozycja taka powoduje utrudnione połykanie. Dodatkowo wpływa ona niekorzystnie na doprzedni wzrost żuchwy;
• użytkowanie odpowiednich smoczków;
• zapobieganie negatywnym nawykom, takich jak oddychanie przez usta, nagryzanie warg i policzków, ssanie palca;
• kontrola odpowiedniego toru oddychania;
• utrzymanie odpowiedniej diety, urozmaiconej w pokarmy miękkie, średnio twarde oraz twarde;
• regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym;
• codzienne dbanie o higienę jamy ustnej.

Leczenie wad zgryzu Wrocław

Leczenie wad zgryzu jest z reguły długotrwałym procesem, który będzie wiązał się z regularnymi wizytami w gabinecie stomatologicznym. Dlatego przed jego podjęciem, warto wybrać odpowiedniego lekarza, którego wiedza i doświadczenie pozwoli przeprowadzić leczenie w sposób jak najbardziej efektywny. Przy tym wyborze, warto też pamiętać o naszych własnych potrzebach i oczekiwaniach. Lekarz powinien skupić się nie tylko na eliminacji problemu zgryzowego, ale podejść do nas w sposób holistyczny, wysłuchać naszych oczekiwać, skupić się na tym, co jest dla nas samych największym kłopotem i dyskomfortem. Warto także odpowiednio wcześnie poruszyć kwestie finansowe. Pozwoli to na dobór leczenia dostosowany do naszych możliwości.

Nasz zespół posiada w swoim gronie doświadczonego ortodontę – Krzysztofa Smogorzewskiego – Majchera. Regularnie poszerza on swoją wiedzę poprzez aktywny udział w kursach oraz konferencjach naukowych. Specjalizuje się w leczeniu zarówno aparatami ruchomymi, jak też stałymi.

Wszystkie osoby zainteresowane leczeniem ortodontycznym zapraszamy do kontaktu.