Płyn do płukania jamy ustnej – jaki wybrać i jak stosować?

Choć płyn do płukania jamy ustnej odbierany jest niekiedy jako zbytek lub nadgorliwość, jest niezbędnym elementem dbania o zdrowe zęby zalecanym przez dentystów obok codziennego szczotkowania oraz nitkowania zębów. W sklepach kosmetycznych i w aptekach jest szeroki wybór produktów, które dedykowane są zwalczaniu bakterii i nieprzyjemnego oddechu. Jeśli zdecydujesz się na używanie tego środka (co zalecamy!), odniesiesz najwięcej korzyści, jeśli będziesz wiedzieć, jak go odpowiednio używać i który płyn wybrać.

Co daje płyn do płukania jamy ustnej?

Obok mycia i czyszczenia zębów nicią dentystyczną płyn do płukania jamy ustnej jest kolejnym elementem codziennej, rutynowej higieny jamy ustnej. Dlaczego jest tak ważny? Szczoteczka, nawet ta najnowocześniejsza, nie jest w stanie dotrzeć do wszystkich ukrytych i ciasnych miejsc w jamie ustnej. Zwłaszcza problematyczne są powierzchnie styczne, szczeliny międzyzębowe czy ósemki, gdzie najczęściej zaczyna się próchnica, rozwija kamień nazębny, powstają choroby dziąseł i przyzębia. Płukanka, dzięki swojej konsystencji, dotrze do najdalszych i najciaśniejszych zakamarków i wesprze w aktywny sposób codzienną pielęgnację zębów, wypłucze resztki jedzenia, a także usunie bakterie, z którymi nie poradziła sobie pasta do zębów i szczoteczka. Co więcej, płyn do płukania ust jest naszym najlepszym sprzymierzeńcem w walce z nieświeżym oddechem! Korzystając z płynu, w szybki i skuteczny sposób jesteśmy w stanie pozbyć się przykrego zapachu z ust, szczególnie gdy nie mamy pod ręką szczoteczki lub czasu na dokładne umycie zębów.

Badania dowodzą również, że stosując płukanki razem ze szczotkowaniem zębów i nitkowaniem, możemy usunąć więcej płytki nazębnej i objawów zapalenia dziąseł niż w przypadku samego mycia zębów.

Jaki płyn do płukania jamy ustnej jest najlepszy?

To zależy od problemu, którego chcemy się pozbyć za pomocą płukanki. Na rynku jest wiele produktów tego typu, różniących się składem, a co za tym idzie, oddziałujących na inne dolegliwości. Generalnie płyny do płukania dzielą się na lecznicze oraz kosmetyczne.

Płyny o charakterze leczniczym działają na dolegliwości związane ze zdrowiem zębów. Można tu przytoczyć jako przykład płyny, które ograniczają rozwój próchnicy dzięki zawartości fluoru oraz enzymów, chroniących szkliwo przed kwasami i bakteriami oraz zapewniających optymalną florę bakteryjną. Jeśli mowa o szkliwie, w szczególności uszkodzonym wskutek urazów lub erozji, jego wzmocnieniem zajmie się płukanka remineralizująca. Jeśli mamy problem z nadwrażliwością zębów, możemy temu zaradzić poprzez stosowanie płynów łagodzących nadwrażliwość zębów, które znoszą ból, poprawiają wytrzymałość zębów i reperują mikrouszkodzenia szkliwa. Inny przykład to płyn zawierający chlorheksydynę, która działa na słabe i podatne na uszkodzenia dziąsła. Składnik ten ogranicza powstawanie aft, krwawień z dziąseł i zapaleń. Kolejną przypadłością, którą można leczyć za pomocą płukanek, jest halitoza. Płyny likwidujące nieświeży oddech zawierają niezwykle skuteczne w tym przypadku jony cynku oraz olejki eteryczne. Warto także wspomnieć o osobach cierpiących na suchość w ustach, czyli hiposaliwację. Mała ilość śliny w jamie ustnej to szereg problemów: infekcje, podrażnienia błon śluzowych, rozwój bakterii i chorób dziąseł. Płyny zmniejszające suchość w jamie ustnej zawierają enzymy, fluorki oraz składniki pobudzające ślinianki do pracy.

Drugi typ płukanek to płyny kosmetyczne. Te z kolei mają na celu polepszyć efekt wizualny – rozjaśnić przebarwienia, podbić biały kolor zębów, usunąć nalot oraz plamy powierzchniowe. Płyny te zawierają składniki wybielające, a jednocześnie ograniczające wrażliwość zębów.

Płyny do płukania ust są również bardzo pomocne dla osób noszących stałe aparaty ortodontyczne. Higiena w przypadku aparatów jest utrudniona, ponieważ zamki, łuki i ligatury znacznie utrudniają szczotkowanie. Bardzo pomocna w tej sytuacji jest płukanka stosowana z irygatora, dzięki czemu ułatwione jest pozbycie się zalegających resztek pokarmu oraz płytki bakteryjnej z okolic zamków czy pierścieni, które stanowią zakotwiczenie dla stałego aparatu ortodontycznego.

Kupując płyn do płukania ust, warto zwrócić uwagę na zawartość alkoholu. Nie tylko dlatego, że dla niektórych jego obecność może być niekomfortowa, alkohol wchłania się przez śluzówkę jamy ustnej do organizmu i taki płyn nie jest wskazany w przypadku kobiet w ciąży i dzieci. Ponadto płyny do płukania jamy ustnej z alkoholem, choć mają silne właściwości odkażające, dla wielu osób bywają drażniące i wysuszające.

Płyn do płukania jamy ustnej – jak używać?

W przypadku płynu z zawartością fluoru należy trzymać się kilku zasad:

• użyć odpowiedniej ilości płynu wskazanej na etykiecie lub zgodniej z zaleceniami dentysty,
• płukać, trzymając usta zamknięte i energicznie ruszać policzkami zgodnie z zaleceniami na etykiecie,
• nie połykać płynu – fluor zawarty w płukance może być toksyczny, jeśli połknie się go wystarczająco dużo, należy zwrócić na to szczególną uwagę zwłaszcza w przypadku dzieci, 
• poczekać – aby uzyskać jak największe korzyści i nie usunąć fluoru, najlepiej unikać jedzenia, picia i palenia przez co najmniej 30 minut.

W przypadku niektórych zabiegów stomatologicznych, takich jak ekstrakcja czy oczyszczanie kieszonek dziąsłowych, energiczne ruchy policzkami, jakie zwykle wykonujemy, płucząc usta, nie są wskazane. Bezpośrednio po tego typu zabiegach jama ustna jest wyjątkowo wrażliwa i podatna na podrażnienia, dlatego płukanie należy wykonywać poprzez delikatne pochylanie głowy w jedną i drugą stronę. 

Kiedy używać płukanek?

Używając płyn do płukania jamy ustnej, ważne jest aby stosować odpowiednią technikę. W zależności od potrzeb i dolegliwości zaleca się stosowanie płukanki w jeden z następujących sposobów:

• przed szczotkowaniem zębów, co powoduje zmiękczenie zalegającej płytki nazębnej i ułatwia jej usunięcie,
• po szczotkowaniu zębów, co dodatkowo ochroni jamę ustną i dostarcza niezbędnej dawki fluoru, wzmacniając działanie pasty do zębów,
• między posiłkami, co ułatwia pozbycie się resztek pokarmowych zalegających w jamie ustnej, które są pożywką dla bakterii.

Większość stomatologów jest zdania, że każdy z tych trzech sposobów jest odpowiedni. 

Płyn do płukania jamy ustnej – czy warto stosować?

Płyn do płukania jamy ustnej jest dopełnieniem codziennej pielęgnacji jamy ustnej składającej się ponadto ze szczotkowania i nitkowania zębów. Stosując wszystkie te trzy elementy po kolei, jesteśmy w stanie najlepiej zapobiegać próchnicy, kamieniowi nazębnemu i chorobom dziąseł. Warto też wspomnieć, że żadna z tych czynności nie zastąpi innej, czyli płukanka nie zastąpi szczotkowania, a pasta i szczoteczka nie zastąpią nici. Największą pewność, że nasze zęby są właściwie chronione jest stosowanie wymienionych wyżej wszystkich trzech kroków.