Próchnica butelkowa – czym jest i jak jej zapobiegać?

Próchnica butelkowa, określana inaczej jako próchnica wczesnego dzieciństwa, jest jednym z głównych powodów leczenia stomatologicznego dzieci. Dane z WHO wskazują, że dotyka ona blisko 48% dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Czym jest próchnica butelkowa? Jak jej zapobiegać?

Czym jest próchnica butelkowa? 

Próchnica butelkowa jest rodzajem próchnicy zębów, dotykającym najmłodszych. Dotyka ona nie tylko dzieci w wieku przedszkolnym, ale też 2 latków czy maluchy w pierwszym roku życia. 

Jest to bakteryjna choroba infekcyjna, o charakterze wieloczynnikowym. Bakterie próchnicotwórcze mogą przenosić się nie tylko w wyniku transmisji między jednym a drugim zębem, ale też przechodzić z jednej osoby na drugą. Bardzo często bakterie obecne w jamie ustnej rodziców przenoszone są do jamy ustnej dziecka – np. podczas picia z jednej butelki. 

W rozwoju próchnicy poza bakteriami niezbędny jest także czas oraz podaż węglowodanów (cukrów) w diecie. Choroba jest efektem wzajemnego współdziałania tych trzech składowych.

Próchnica butelkowa – objawy w jamie ustnej 

Powszechnie znanym objawem próchnicy butelkowej w jamie ustnej są nieestetyczne, czarne plamy. U wielu dzieci w wieku przedszkolnym obserwuje się także praktycznie zupełnie utracone korony zębów przednich górnych, pokryte zwykle brunatnym nalotem. Wszystkie obrazy są efektem destrukcji tkanek, do której doszło w wyniku procesów demineralizacyjnych. 

Należy pamiętać, że taki obraz próchnicy dotyczy zaawansowanych przypadków choroby. U dzieci początkowe stadia próchnicy butelkowej mogą objawiać się jako kredowo-białe plamki lub jasnopomarańczowe czy jasnobrązowe punktowe przebarwienia. 

Zmiany o charakterze próchnicowym obserwuje się głównie na przedsionkowych powierzchniach górnych siekaczy i na żujących powierzchniach zębów bocznych. 

U dzieci i niemowląt rozwój próchnicy przebiega w bardzo dynamiczny sposób. W ciągu kilku miesięcy choroba może objąć nawet wszystkie zęby boczne. Dlatego też w jej zahamowaniu szczególną rolę pełnią regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym – są one jedyną szansą na profesjonalną diagnostykę oraz ewentualne wprowadzenie specjalistycznego leczenia.

Próchnica butelkowa – przyczyny

Rozwój próchnicy uwarunkowany jest wspomnianymi już trzema składowymi: 

• obecnością próchnicotwórczych bakterii, 
• nieodpowiednią dietą (wysoka podaż węglowodanów);
• odpowiedni czas trwania. 

W przypadku dzieci najbardziej znaczącą rolę pełni nieodpowiednia dieta oraz brak optymalnej higieny jamy ustnej. 

Nawyki dietetyczne najmłodszych pacjentów znacznie odbiegają od odpowiednich norm. Ich posiłki obfitują w węglowodany. Dodatkowo w codziennym jadłospisie znaczną rolę odgrywają przekąski, którymi często są słodkie drożdżówki lub batoniki. Wiele maluchów zamiast nawyku picia wody, na co dzień spożywa owocowe soki lub słodzone napoje, które w skrajnych przypadkach mogą prowadzić nawet do rozpuszczania twardych tkanek zębów. 

Odpowiednia higiena stanowi także znaczny problem. Szczotkowanie zębów to czynność, której większość dzieci nie kojarzy z czymś przyjemnym. Niechęć do ich regularnego mycia prowadzi do zalegania płytki bakteryjnej i resztek pokarmowych, co stanowi fundament próchnicy zębów. 

Leczenie próchnicy butelkowej 

Leczenie próchnicy butelkowej zależy przede wszystkim do zaawansowania choroby. Bardzo ważna jest profilaktyka zębów u dzieci. Początkowe stadia próchnicy zębów mogą być leczona metodami nieinwazyjnymi, takimi jak. np. regularne wykonywanie fluoryzacji. 

U małych pacjentów, których współpraca przebiega w niezadowalający sposób, można wykonać zabieg lapisowania. Zmienione tkanki zęba pokrywa się preparatem na bazie azotanu srebra, który wykazuje działanie antybakteryjne.  

W przypadku próchnicy o bardziej rozległym charakterze, konieczne jest wprowadzenie klasycznego leczenia zachowawczego, które przebiega tak samo jak u dorosłych pacjentów. Zmiany próchnicowe opracowywane są za pomocą wierteł, a powstały ubytek wypełniany jest jednym z materiałów – szkłojonomerowych, kompozytowych czy kompomerowych. 

Aby zachować pełen komfort najmłodszych pacjentów, zabiegi mogą być wykonywane z zastosowaniem znieczulenia. Dzięki niemu maluchy nie odczuwają jakichkolwiek dolegliwości, a co za tym idzie – nie czują strachu przed kolejnymi wizytami w gabinecie. 

Gabinet Esti-Dent oferuje pełen zakres opieki dentystycznej nad małymi dziećmi i młodzieżą, w tym również higienizacji. Jesteśmy również przyjaźnie nastawieni i przygotowani do przyjęcia maluchów,

Zapraszamy małych Pacjentów na wizyty do nas i regularne przeglądy zębów!