Ścieranie zębów – przyczyny i zapobieganie

Szkliwo to warstwa pokrywająca koronę zęba, o grubości około 2 mm. Jest to najbardziej wytrzymała i najtwardsza tkanka w ludzkim organizmie – w skali twardości minerałów Mohsa osiąga nawet 7. stopień. Prawie w całości składa się z soli mineralnych, tworzących bardzo trwałe kryształy dwuhydroksyapatytu. Mimo to zdarza się, że powłoka ta się wyciera. Jest to naturalny proces, który nie budzi niepokoju, pod warunkiem, że postępuje on w powolnym tempie, to znaczy ubytek nie przekracza 65 nm rocznie. Nadmierne ścieranie zębów pod wpływem urazów oraz działania szkodliwych czynników może być powodem poważnych problemów stomatologicznych.

Przyczyny ścierania się zębów

Przyczyny nadmiernego ścierania się zębów możemy podzielić na dwie grupy:

• związane z obniżonym pH w jamie ustnej,
• wynikające z nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu układu stomatognatycznego.

Do pierwszej grupy zaliczymy przede wszystkim nieprawidłową dietę. Nadmierne spożycie pewnych pokarmów (m.in. owoców cytrusowych, jabłek, soków owocowych czy napojów gazowanych) sprzyjają utrzymywaniu się w jamie ustnej kwaśnego odczynu pH. Innym powodem styczności zębów z kwasami mogą być choroby takie jak refluks żołądkowo-przełykowy czy bulimia oraz nieprawidłowa higiena jamy ustnej (bakterie mogą przetwarzać resztki pokarmowe, w skutek czego dochodzi do powstawania kwasów). Ich obecność powoduje chemiczną erozję szkliwa i ułatwia jego ścieranie. 

Druga grupa to przede wszystkim nieprawidłowe ustawienie zębów, ubytki w uzębieniu, ale również błędy popełnione podczas zabiegów stomatologicznych, np. zbyt wysokie wypełnienie, co może prowadzić do zaburzonego rozkładania siły nacisku na poszczególne zęby i ich zwiększonego ścierania.

Bruksizm

Ważną przyczyną ścierania się szkliwa może być również bruksizm. Jest to schorzenie, które dotyka nawet co dziesiątego dorosłego Polaka. Polega ono na zgrzytaniu i zaciskaniu zębów podczas snu, wynikającym z nieprawidłowego funkcjonowania mięśni żucia. U podłoża tej komplikacji często leżą problemy psychospołeczne, między innymi stres. Na jego rozwój mogą również wpływać:

• uwarunkowania genetyczne,
• palenie papierosów,
• kofeina,
• niektóre leki przeciwdepresyjne (SSRI),
• przebyte udary mózgu
• choroba Parkinsona.

Siła, z jaką dochodzi do zaciskania się zębów, wywiera na ich powierzchnie nacisk nawet dziesięciokrotnie większy, niż podczas normalnego żucia. Z tego powodu bruksizm, poza ścieraniem szkliwa, może prowadzić do innych poważnych powikłań. Co ciekawe, wielu chorych nie zdaje sobie sprawy z dotykającego ich problemu. Po przebudzeniu zwykle nie odczuwają oni bólu zębów czy szczęki. Częściej pojawia się niecharakterystyczny, tępy ból, o trudnym do określenia punkcie, czasem jest on zlokalizowany za oczodołami.

Niebezpieczne konsekwencje

Przewlekle występujący bruksizm oraz pozostałe czynniki, które osłabiają szkliwo zębów, mogą prowadzić do poważnych następstw. Są to z reguły bardzo dotkliwe problemy, znacznie wpływające na jakość życia, należą do nich m.in.:

• niszczenie koron zębów (złamania, pęknięcia, uszkodzenia koron protetycznych),
• zmiana ustawienia zębów,
• zwiększanie ich ruchomości.

Ścieranie się szkliwa znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń w funkcjonowaniu stawów skroniowo-żuchwowych oraz przerostu mięśnia żwacza, co stanowi problem zarówno jeśli chodzi o przyjmowanie pokarmów, ze względu na dolegliwości bólowe, jak i kwestie estetyczne, gdyż może dojść do znacznej asymetrii twarzy.

Ścieranie się szkliwa prowadzi również do nadwrażliwości zębów. Przeczytaj artykuł na ten temat: Nadwrażliwość zębów – jak zapobiegać i jak leczyć.

Czy to się da wyleczyć?

Proponowanie leczenie problemów związanych z nadmiernym ścieraniem się zębów różni się, w zależności od przyczyny schorzenia. Bruksizm wymaga w tej kwestii szczególnie kompleksowego podejścia. Po pierwsze, należy ochronić zęby przed dalszym niszczeniem. W tym celu wykorzystuje się specjalne szyny relaksacyjne, czyli nakładki na górny łuk zębowy, co zapobiega uszkodzeniom mechanicznym wynikającym z nadmiernego zaciskania zębów. Ważna jest również zmiana stylu życia, zaleca się zaprzestanie palenia papierosów, oraz ograniczenie używek działających stymulująco na układ nerwowy (kofeina, alkohol), szczególnie przed snem. Kluczowa jest także redukcja stresu, który jest uznawany za główną przyczynę bruksizmu. Zaleca się zadbanie o odpowiednią higienę snu i aktywność fizyczna, czasem pomocne bywają różne sposoby relaksu takie jak sauna, medytacja, czy aromaterapia. Bywa jednak, że niezbędna jest wizyta u psychoterapeuty.  

W przypadku nadmiernego ścierania zębów, szkliwo można odbudować w naszym gabinecie. Poniżej przedstawiamy efekt naszej pracy protetycznej przed i po zabiegu:

Zobacz inne metamorfozy.

W przypadku wszystkich problemów stomatologicznych najważniejsza jest profilaktyka oraz regularna kontrola. Dlatego zapraszamy do umawiania wizyt w naszym gabinecie. Prawidłowa higiena jamy ustnej i odpowiednia dieta zwiększy odporność szkliwa na ścieranie, a systematyczne wizyty w gabinecie dentystycznym pozwolą na wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i sprawne przeciwdziałanie.