Ukruszony ząb – co robić?
Niezależnie od czasu i miejsca, złamany lub ukruszony ząb zawsze stanowi problem, z którym należy jak najszybciej udać się do dentysty. Tylko w ten sposób możliwe jest uratowanie zęba, a także zachowanie komfortu życia i estetycznego uśmiechu.
Ukruszony ząb – przyczyny
Szkliwo zęba to najtwardsza z substancji obecnych w organizmie człowieka. Aby doszło do jego uszkodzenia konieczna jest duża siła. Czasem nagłe uderzenie lub upadek może spowodować ukruszenie jego fragmentu, a nawet pęknięcie zęba. Nadmierna podatność na złamania czy wyszczerbienie sprawia, że do podobnego uszkodzenia dochodzi czasem w wyniku próby rozgryzienia czegoś twardego. Jej źródłem mogą być współistniejące choroby, niedobory, czy nieprawidłowa dieta. Do głównych czynników sprzyjających urazom zębów zaliczamy:
- uszkodzenie mechaniczne (uderzenie, wypadek),
- próchnicę,
- leczenie kanałowe,
- chorobę okluzyjną,
- bruksizm,
- niedobór witaminy D,
- zażywanie narkotyków,
- biżuterię w jamie ustnej,
- kwasową erozję szkliwa.
Ukruszony lub złamany ząb – co zrobić
Ukruszony lub złamany ząb nie daje o sobie zapomnieć. Ostro zakończony fragment pozostający w jamie ustnej może ranić wewnętrzną stronę policzka lub język, sprawiając znaczny dyskomfort podczas jedzenia, czy utrudniając mowę. Nie powinno się zatem zwlekać z wizytą w gabinecie dentystycznym.
Istnieje wiele metod pozwalających na przywrócenie prawidłowej funkcji zęba, a jednocześnie odtworzenie estetycznego uśmiechu. W gabinecie dentystycznym Esti-Dent wybór odpowiedniego postępowania poprzedzony jest wstępną oceną stomatologa protetyka.
Jeśli uraz jest stosunkowo niewielki specjalista może zasugerować odbudowę zęba przy użyciu światłoutwardzalnego kompozytu – czyli tzw. bondingu. Z jego pomocą można odbudować prawidłowy kształt zęba, przywracając jego funkcję, a dzięki zastosowaniu materiału dobranego do koloru szkliwa, uzyskać świetny efekt estetyczny. Bardziej rozległe uszkodzenia wymagają leczenia protetycznego. Dobór metody zależy od lokalizacji urazu. Jeśli ukruszeniu uległy zęby przednie, warto rozważyć wykonanie licówek, które zapewniają nie tylko doskonały efekt wizualny, ale także znaczną wytrzymałość mechaniczną. Do rekonstrukcji rozległych urazów wykorzystuje się korony zębowe.
Ból ukruszonego zęba zazwyczaj świadczy o uszkodzeniu miazgi, czyli żywej, bogato unerwionej i unaczynionej tkanki. W takiej sytuacji przed przystąpieniem od odbudowy, konieczne jest leczenie kanałowe.
Ukruszony ząb u dziecka
Upadek podczas zabawy nie stanowi rzadkości, zwłaszcza wśród małych dzieci. Do urazów może dochodzić również u dzieci starszych, na przykład podczas uprawiania sportów zespołowych, wypadków w trakcie jazdy na rowerze, czy hulajnodze.
Na poniższych zdjęciach widzimy tego typu przypadek – uszczerbienie brzegów siecznych siekaczy, które powstały w wyniku upadku na rowerze. Wykonano odbudowę zębów kompozytem, ale nie wolno nimi odgryzać twardych pokarmów. Zęby są żywe, jednak konieczna jest kontrola ich żywotności co pół roku. Pacjent miał dużo szczęścia – prawdopodobnie siekacze uratował drucik, który jest przyklejony od strony podniebiennej jako retencja po zdjęciu aparatu stałego. Na zdjęciach efekt przed i po.
Postępowanie w przypadku najmłodszych pacjentów różni się, w zależności od tego czy uszkodzony został ząb mleczny, czy stały.
Ukruszony ząb mleczny
W przypadku zębów mlecznych najczęstszym urazem jest zwichnięcie zęba. Złamania korony czy korzenia zębowego zdarzają się znacznie rzadziej. Jeśli doszło jedynie do niewielkiego ukruszenia zęba, nie zawsze będzie ono wymagało szlifowania. W przypadku zwichnięcia niecałkowitego można podjąć próbę jego repozycji i unieruchomienia zęba w zębodole przy użyciu specjalnej szyny. Jeśli jednak zwichnięcie było całkowite i doszło do wtłoczenia zęba w kość wyrostka zębodołowego, zwykle usuwa się go, tak aby nie uszkodzić koron rozwijających się zębów stałych
Złamana jedynka stała u dziecka
Jeśli chodzi o urazy zębów stałych u dzieci sprawa wygląda nieco inaczej. Jeśli doszło do ukruszenia dużego fragmentu zęba, a nawet jego całkowitego wybicia, możliwa jest jego reimplantacja. Musi on zostać odpowiednio zabezpieczony, a rodzic z dzieckiem jak najszybciej dotrzeć do gabinetu stomatologicznego, najlepiej w ciągu godziny. Ząb najlepiej od razu po urazie ostrożnie umieścić w zębodole, nie dotykając korzenia. Jeśli jest on zabrudzony, należy go przepłukać przez kilka sekund pod bieżącą wodą. W przypadku małych dzieci umieszczenie luźnego fragmentu zęba w jamie ustnej może być ryzykowne, dlatego na czas transportu można go również przechowywać w ślinie, soli fizjologicznej lub mleku.
Reimplantacja polega na unieruchomieniu zęba za pomocą szyny. Po zabiegu należy przez pewien okres stosować dietę płynną i zgłaszać się na regularne kontrole stomatologiczne. Wymagana może być profilaktyka przeciwtężcowa, jeśli doszło do zabrudzenia rany, oraz stosowanie antybiotyku przez kilka dni.
Jak zapobiegać pęknięciu lub ukruszeniu zęba?
Aby ograniczyć ryzyko pęknięcia lub ukruszenia zęba konieczne jest przeciwdziałanie czynnikom, które osłabiają strukturę szkliwa. Wymaga to wypracowania kilku codziennych nawyków, a w niektórych przypadkach rozpoczęcie leczenia istniejących dolegliwości.
Przede wszystkim konieczne jest zadbanie o prawidłową higienę zębów, tak aby nie dopuścić do rozwoju bakterii odpowiedzialnych za rozwój próchnicy, oraz dostarczyć ważnych składników mineralnych, przede wszystkim fluoru.
Przygotowując codzienne posiłki należy zadbać o odpowiednią podaż wapnia w diecie. Jego bogatym źródłem jest nabiał, ale znaleźć można go również w fasoli, brokułach czy orzechach laskowych. Warto natomiast uważać na produkty o kwaśnym odczynie pH, przede wszystkim owoce, wina i napoje gazowane. Ryzyko ukruszenia zęba zmniejszy również odpowiedni poziom witaminy D, którą warto suplementować w okresie od września do maja.
Konieczne jest również wyleczenie ewentualnych wad zgryzu i chorób, które prowadzą do nadmiernego ścierania się szkliwa. Należy do nich między innymi bruksizm, który objawia się silnym zaciskaniem zębów podczas snu.